Je zult er zelf maar last van hebben, je probeert goed te praten maar niemand verstaat je. Saar 4;3 jaar: ‘it heb een tee maat op sool’ , Veel ouders kunnen er toch nog iets van maken: ‘Wat heb je gemaakt op school?’ ‘een teeeee!’ Je ziet haar denken; begrijp me dan toch!
Ze kletst nog even verder:’ it sing een tee maten en oot tallen en vitten. Oot nos teuleh met seel en olanje. En dan oot nos vitten platten!’ Na doorvragen kom je er als ouder misschien achter dat tee ‘zee’ is, en zul je weten dat ze het heeft over het maken van kwallen en vissen, die ze gekleurd heeft in geel en oranje, waarvan ze de vissen moest plakken. Voor de omgeving, of mensen die haar af en toe zien is ze erg moeilijk te verstaan.
Vanaf 4 jaar spreken kinderen de meeste klanken correct uit. Toch komt het regelmatig voor dat kinderen kampen met articulatieproblemen waarbij ze klanken vervangen of weglaten. In het geval van Saar worden de /k/ en /s/ vervangen door de /t/ en wordt de /g/ een /s/.
Ze doet het niet expres, het is geen luiheid, het is een ingeslepen patroon dat moeilijk te doorbreken is. Een kind dat keer op keer niet goed verstaan wordt en zich telkens moet herhalen laat vaak frustratie zien en boosheid, of trekt zich juist terug. Naast het moeilijk verstaanbaar zijn is dit gedrag ook een teken om actie te ondernemen. Voordat er verdere problemen ontstaan is het van belang dat het kind weer zelfvertrouwen en plezier in spreken krijgt, en beter verstaanbaar wordt door het aanleren van een nieuw correct patroon. Dit wordt gedaan bij logopedie, het liefst zo snel en vroeg mogelijk.
Tijdens de logopedische therapie worden de foutieve klanken goed aangeleerd in kleine stapjes. Dit gebeurt op een speelse wijze, zeker bij jonge kinderen. Thuis wordt dit flink herhaalt en geoefend om een snel resultaat te boeken. Ook thuis gebeurt dit het liefst tijdens een spel of tijdens spelen. Wanneer het kind tijdens de therapie de klank goed kan maken in woorden en zinnen komt het moeilijkste gedeelte; de automatisering. We willen dat het kind de goede klank ook gebruikt tijdens het dagelijks leven, zonder dat het er bij na hoeft te denken. Naast de therapie hebben ouders dus een belangrijke rol. Wat kun je als ouder doen om je kind te helpen zijn zelfvertrouwen en plezier in spreken terug te vinden, en de juiste klanken te stimuleren?
Algemene tips
Het goede voorbeeld geven; Een manier om goede klanken uit te lokken is door zelf het goede voorbeeld te geven. Leert het kind bij logopedie de /k/ ? Zorg dan dat je eigen /k/ ook goed uitgesproken wordt. Leert het kind de /s/? Geef af en toe wat extra nadruk aan de /s/.
In de correcte vorm herhalen, zonder directe verbetering; Het kind zegt bijvoorbeeld; ‘papot’ en de volwassene reageert met; ‘ja de schommel is kapot’. Het kind wordt gecorrigeerd zonder dat het direct op zijn fout wordt gewezen. Het kind wordt hierdoor aangemoedigd en krijgt vertrouwen in zijn manier van praten.
Visueel maken van taal; Wanneer het kind niet verstaan wordt kan het best worden ingehaakt op het gedeelte dat wel begrepen wordt. Een andere mogelijkheid is het vragen om herhaling en let hierbij vooral op de non-verbale reacties van het kind. Ook de omgeving inschakelen en het kind visueel laten maken van wat het bedoeld is een positieve benadering van de slechte verstaanbaarheid.
Krijgt je kind logopedie? Dan kun je samen met de logopedist bespreken hoe je het beste thuis kunt oefenen en zullen er nog specifiekere tips volgen. Geen kind is gelijk en geen kind krijgt exact de zelfde therapie. Saar is inmiddels 7 jaar, en dankzij logopedische therapie in samenwerking met gemotiveerde ouders, goed verstaanbaar voor haar omgeving. Ze heeft weer zelfvertrouwen in haar spreken en van het teruggetrokken meisje in de klas is niets meer te zien!
Meer weten? Zie onze website www.rondomspraak.nl of neem contact met ons op, ook voor een eenmalig consult of advies.
Tekst: Nathali Hoogeveen, logopedist bij Rondom Spraak